انواع فتق و روش های درمان
هنگام بروز فتق ، دیواره شکم که خود لایه ای محافظ در برابر روده و بافت داخلی است ، خاصیت نگه دارندگی خود را در برابر فشار احشا از دست می دهد و روده ها از قسمت ضعیف تر به زیر چربی ها و عضلات پشت پوست راه می یابد.
مردان بیشتر با خطرات فتق درگیرند. ممکن است توده ای که در این ناحیه خود را از شکاف پدید آمده بیرون می اندازد ، بزرگ و بزرگ تر شود و حتی به شکلی درآید که به داخل کیسه بیضه بیفتد.
حبس احشاء منجر به نارسایی خونی در قسمت بیرون زده می شود و مشکلات بیشتری چون سیاه شدگی ، سوراخ یا چرکین شدن روده و ... را پدید می آورد.
هر چند با دراز کشیدن یا فشردن ناحیه بیرون زده ، می توان برجستگی فتق را نادیده گرفت ، ولی هر چه زمان بیشتری بگذرد ، درمان آن سخت تر می شود و بهبودی دیرتر حاصل خواهد شد.
1 - فتق مغبنی ( فتق کشاله ران )
این فتق در مردان ، 20 برابر زنان است و در جدار تحتانی شکم ایجاد می شود و دو نوع مستقیم و غیرمستقیم دارد.
فتق مستقیم کشاله ران معمولا بیشتر مخصوص آقایان بالای 40 سال است و در افرادی که با سرفه های مزمن بیماری آسم روزها را سپری می کنند و یا چاق هستند و دچار یبوست می شوند و در توالت زور می زنند شایع تر است.
این فتق بیشتر در دو طرف کشاله ران وجود دارد و باید جراحی شود ، زیرا در جدار شکم نوعی نقص آناتومی وجود دارد.
در نوع غیر مستقیم که در زنان نیز مشاهده می شود ، به صورت یک توده برآمده در کشاله ران ، به ویژه در هنگام سرفه زدن مشاهده می شود و در کودکان و جوانان گاهی مادرزادی بوده و می تواند هیدروسل ایجاد کند.
درمان فتق کشاله ران نوع غیرمستقیم هم جراحی است. فتق کشاله ران در نوزادان را به محض تشخیص باید جراحی کرد.
2 - فتق رانی
این فتق در طرف داخل ران تشکیل می شود و بیشتر در زنان مشاهده می شود، ولی در مردان و کودکان نیز وجود دارد. درمان فتق رانی نیز جراحی است، زیرا می تواند سبب اختناق روده ها شود.
3 - فتق نافی
این فتق در شیر خواران، بالغین مرد و زنان چاق و چندزا شایع تر است. در نوزادانی که کم کاری غده تیروئید دارند و یا نارس هستند نیز این فتق شایع است. درمان فتق نافی نیز جراحی است.
4 - فتق دستگاه تناسلی زنان
این نوع فتق ها به سیستوسل ( فتق دیواره مثانه به داخل واژن که می تواند باعث بی اختیاری و تکرر ادرار شود ) و رکتوسل ( فتق رکتوم به داخل واژن ) و آنتروسل ( فتق روده به داخل واژن ) مشهورند. درمان هر سه نوع فتق جراحی است.
5 - فتق های کم شایع
فتق قسمت فوقانی معده ( تحتانی مری ) ، فتق دیافراگمی ( ورود روده ها به داخل ریه ) و فتق جناغی دنده ای نیز همگی به جراحی نیاز دارند.
فتق های مغزی از نوع فتق مخچه و ساقه مغز و فتق دیسک بین مهره ها که به طرف کانال نخاعی رفته و دردهای دیسک و سیاتیک را به ویژه در هنگام سرفه زدن و خم شدن و کار کردن ایجاد می کند.
درمان فتق به اندازه و نوع آن وابسته است.
جراح بسته به تشخیص ممکن است شکاف کوچک یک یا دو بند انگشتی در ناحیه مورد نظر پدید آورد و از طریق دستگاه آندوسکوپی ، غلافی باریک به نام مش ( mesh ) را به محل بیرون زدگی احشاء وارد کرده و با بخیه زدن آن را ترمیم کند.
مش مقاوم تر از بخیه است و نه تنها دوران استراحت را کوتاه تر می کند ، بلکه با چسبیدن به محل ، احتمال بازگشت فتق را کاهش می دهد.
در این صورت حتی کسانی که کارهای سنگین می کنند هم معمولا می توانند در پی عملی موفقیت آمیز ، پس از دو یا سه هفته کار خود را از سر بگیرند.
فرآوری : نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع :
سلامت نیوز
روزنامه جام جم
